Tại Bắc Ninh, giới khảo cổ sắm thấy một tấm bia đá được giám định là cổ nhất Việt Nam. Tuy bị vỡ lẽ khiến cho đôi và nét chữ bị mờ nhưng những nhà khảo cổ vẫn quyết tâm kiếm tìm thông điệp trong khoảng bảo vật phương pháp đây tròn một.700 năm
Bia cổ thời Đông Ngô
Giám đốc bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, ông Lê Viết Nga tiết lộ: "Vừa qua lĩnh vực khảo cổ đã phát hiện một tấm bia đá cổ tại nghè thôn Thanh Hoài, xã Thanh Khương (Thuận Thành). Tấm bia đá gồm 2 mặt mang hai niên đại khác nhau. Mặt thứ nhất có ghi niên đại "Kiến Hưng nhị niên cửu nguyệt", tạm cho rằng là niên hiệu của Tấn Mẫn Đế, khoảng tháng 9 năm 314. Mặt thứ 2 có ghi niên đại "Duy Tống Nguyên Gia chấp thất niên", tức năm 450".
khi phóng viên có mặt tại nghè Thanh Hoài, xã Thanh Khương, tấm bia vẫn nằm nguyên vị trí cũ. Do tấm bia bị tan vỡ làm cho đôi nên nửa dưới được gắn có đế, nửa trên được xếp dưới đất. Cụ Nguyễn Huy Chiện, từ đền Thanh Hoài cho biết, địa phương đang với phương án thuê thợ đá về gắn lại cho hoàn chỉnh.
Theo Quan sát của chúng tôi, kết cấu của bia gồm 2 phần là thân bia và đế bia. Thân bia được tạo tác bởi 1 phiến đá to, phần đầu bia được đục vát 2 đầu thành hình tam giác tạo thành trán. Đế bia là một khối đá hình hộp chữ nhật khổng lồ. Chiều cao của tấm bia là 2m, rộng 1m và độ dày là 15cm. Phần đế bia mang chiều dài một,36m, rộng 1m và cao 0,5m.
Họ Đào Việt Nam
Tấm bia bị gẫy làm đôi
Theo cụ Nguyễn Huy Chiện, trước đây bia vẫn còn nguyên vẹn, chỉ với 1 vết nứt chéo ngang thân bia. Năm 1967, phi cơ đế quốc Mỹ bị rơi trúng địa phận thôn Thanh Hoài cách bia khoảng 300m. khi lính công binh cho nổ các quả bom còn sót lại đã gây ra chấn động làm tấm bia bị vỡ vạc làm đôi.
Cũng theo cụ Chiện, kể từ bia bị tan vỡ thì dân làng xếp vào chái nhà của nghè. Củi khô xếp đống nên 1 thời gian dài tấm bia quý giá rơi vào quên lãng. lúc ngành văn hoá thức giấc Bắc Ninh đi dò xét xếp hạng di tích, những chuyên gia lược dịch mới biết đây là tấm bia cổ kính.
Ông Lê Viết Nga khẳng định: "Với 2 giả thiết về niên đại của bia thì niên đại tuyệt đối của tấm bia vẫn còn là 1 ẩn số. Nhưng dù niên đại của nó mang rơi và thời khắc nào (năm 305 hoặc 315) thì có các căn cứ hiện có, hoàn toàn sở hữu thể khẳng định đây là tấm bia cổ nhất Việt Nam được phát hiện. Văn bia sở hữu niên đại vào đầu thế kỷ thứ IV, lập tức Đông Ngô bên Trung Quốc".
Họ Đào Việt Nam
Tấm bia được xác định niên đại năm 314
Tấm bia viết gì?
Theo Thống kê của bảo tồn tỉnh Bắc Ninh, số chữ còn lại ở cả hai mặt tấm bia cổ chỉ khoảng gần 300 chữ, mỗi mặt được viết theo lối chữ khác nhau. Mặt thứ nhất mang chiếc niên đại Kiến Hưng nhị niên, hiện còn khoảng 120 chữ viết theo cá tính Lệ thư. Mặt thứ hai có niên đại Tống Nguyên Gia chấp thất niên còn khoảng 150 chữ, viết theo cá tính Khải thư.
Nội dung văn bia ghi chép những gì hiện chưa được công bố. Nhưng ông Lê Viết Nga bật mí về nhân vật được ghi trong tấm bia là Đào Hoàng. ngoài ra, mỗi mặt lại mang 1 nội dung khác nhau: Mặt thứ nhất ghi chép về lai lịch, công trạng của ông, mặt thứ hai biên chép về việc trùng tu nơi thờ tự, tức nghè Thanh Hoài.
Niên đại của mặt thứ nhất được ghi ở cái rốt cuộc của mặt bia: "Kiến Hưng nhị niên cửu nguyệt nhâm". Niên đại của mặt bia thứ 2 ghi ở loại thứ 5 (tính trong khoảng phải sang trái): "Duy Tống Nguyên Gia chấp thất niên, Thái tuế Canh Dần, thập nhị nguyệt (Bính Thìn)".
Ông Nga cho hay, về niên đại Tống Nguyên Gia của mặt bia thứ 2 ta mang thể tiện lợi xác định đây là niên hiệu của Lưu Nghĩa Long (424 - 453). Về niên hiệu Kiến Hưng được khắc ở mặt bia thứ nhất, từ sau năm Đào Hoàng mất (năm 300). giả thuyết thứ 2, thì đây là niên hiệu của Tấn Mẫn Đế (313 - 317).
Họ Đào Việt Nam
một số hàng chữ trên tấm bia
Đào Hoàng là ai?
Theo nội dung tấm bia cổ cũng như khi những nhà khảo cổ đối ứng với lịch sử Trung Quốc thì Đào Hoàng ko rõ năm sinh nhưng mất năm 300. tên tự Thế Anh, là đại tướng dưới triều Đông Ngô và Tây Tấn.
Giám đốc bảo tàng Bắc Ninh, ông Lê Viết Nga cho biết, "Tấn thư" không ghi thân thế và tổ tông của Đào Hoàng, chỉ biết rằng ông sinh ra và to lên ở vùng Mạt Lăng, huyện Đơn Dương thuộc nước Ngô, 1 trong ba quốc gia thời Tam Quốc.
Thời bấy giờ, miền đất Giao Châu thuộc vùng quản lí của Đông Ngô thường nảy sinh bạo loạn. Năm 269, thấy đã mất hai châu, Tôn Hạo hoảng sợ, vội sai Ngu Dĩ làm cho Giám quân, Tiết Vũ làm Uy Nam tướng quân, đại đô đốc và Đào Hoàng được phong chức Thương Ngô thái thú, đem quân tiến đánh nhằm chiếm lại Giao châu.
Họ Đào Việt Nam
Nghè Thanh Hoài
Trận đầu ra quân, Đào Hoàng bại trận ở sông Phần phải lui về giữ Hợp phố, 2 tướng tử trận. Đào Hoàng dẫn hơn 100 quân vào đột kích Đổng Nguyên. Bên quân Tấn. Đào Hoàng bồ hình Đó lại công hãm và chiếm được Giao Châu. Đông Ngô cho ông khiến cho Thứ sử Giao châu.
Địa thế ba thị xã Vũ Bình, Cửu Đức, Tân Xương hiểm trở, lại thường sở hữu giặc cướp. Tôn Hạo sai Hoàng đem quân đánh, mở mang ba thị xã vào đất Ngô. Sau Tôn Hạo phong ông làm đô đốc Vũ Xương, dời đến Hợp xã và cho viên thái thú Hợp xã Tu Nguyên lên thay, nhưng mang ngàn người Giao châu xin cho Hoàng ở lại, vua Ngô bèn cho ông ở lại Giao Châu.
Năm 280, Tấn Vũ Đế đem quân diệt Ngô, hạ Kiến Nghiệp, bắt sống Tôn Hạo. Tôn Hạo đích thân viết 1 bức thư, sai Hoàng Tức đến khuyên Đào Hoàng quy thuận nhà Tấn. Đào Hoàng khóc suốt mấy ngày, sau cùng mới chịu, sai sứ đưa ấn bao về Lạc Dương. Tấn Vũ Đế cho ông giữ nguyên chức cũ, lại ban tước Uyển Lăng hầu, Quan quân tướng quân.
Theo sử sách, Đào Hoàng ở Giao Châu hơn 30 năm, ân, oai tỏ rõ, được dân địa phương quý mến. Năm 300, ông tạ thế, quần chúng kêu khóc như mất cha mất mẹ. Bởi lúc còn sống, Đào Hoàng giúp dân khai khẩn, lập các làng ấp, ổn định gia đình cho dân nên được yêu quý. khi chết, tư thục đền thờ Đào Hoàng tại xã Thanh Khương (Thuận Thành) hoài tưởng công ơn.
"Tấm bia cổ được coi như bảo bối quý nên chúng tôi có đề nghị có những cao niên địa phương được trưng dụng để hàn gắn và bảo quản. bên cạnh đó, địa phương cho rằng chậm tiến độ là bảo vật truyền đời nên giữ lại và mang phương án trùng tu và để tại nghè Thanh Hoài".
Ông Lê Viết Nga (Giám đốc bảo tồn thức giấc Bắc Ninh)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét